Charakterystyczne cechy wieku przedszkolnego
Dziecko w czasie okresu przedszkolnego pokonuje wiele etapów rozwoju, lecz pewne cechy charakterystyczne dla tego wieku warto przedstawić w sposób analityczny co pozwoli lepiej zrozumieć dziecko, jego potrzeby, reakcje i odpowiedzieć na potrzeby.
Dziecko jest doskonałym obserwatorem. Wszystko co widzi i słyszy przyjmuje wprost i rejestruje w pamięci. Nie mając innych doświadczeń przyjmuje bezkrytycznie to co do niego dociera. Jeśli informacje są nieprawdziwe lub fałszywe zapamiętuje i one stają się rzeczywistością. Dziecko gromadzi te obrazy, doświadczenia porównuje z wcześniej zapamiętanymi i przeżywając odczuwa emocje. W ten sposób rozwija swój umysł w obszarach poznawczym oraz emocji czyli uczuć, pragnień a także inteligencji i współżycia społecznego. Dziecko nie rodzi się ukształtowane, ono musi dopiero wszystko poznać i doświadczyć oraz się wszystkiego nauczyć. Zadaniem rodziców i wychowawców jest mu w tym pomóc traktują dziecko zawsze bardzo serio. Pamiętamy bowiem, że to co doświadczy, usłyszy, zobaczy na swój sposób zapamięta i to będzie stanowiło podstawę oceny nowych sytuacji i aktualnych przeżyć.
Dziecko charakteryzuje bardzo delikatna struktura osobowościowa. Mimo starań rodziców aby dzieci miały zawsze pozytywne odczucia nawet niedostrzeżone sytuacje powodują, że bardzo łatwo utrwala się w dziecku poczucie mniejszej wartości. Nawet konflikty między rodzicami mogą powodować, że dziecko winą za zaistniałe sytuacje obarcza siebie. Dziecko samoistnie chcąc pozbyć się poczucia, że nie jest w porządku, rozwija mechanizm kompensacji np. poprzez próby dominacji albo agresję. Aby nie pogłębiać tych odczuć rodzic winien poznać psychikę małego dziecka w wieku koziołka.
Pewność siebie jest u małych dzieci naturalna, nawet jeśli ma pokonać duże trudności czy ponosi kolejne porażki. Aż do wieku mniej więcej siedmiu lat dzieci przejawiają wielką wiarę w sukces i własne możliwości pomimo słabych lub wręcz nieudanych wyników w realizacji poprzednich prób osiągnięcia celu czy własnego pragnienia. Mimo trudności dzieci prawie zawsze uważają, że uda się im wykonać zadanie. Dzieci do siódmego roku życia bezkrytycznie odnoszą się do własnych możliwości, nie rozróżniają bowiem chęci i wysiłku od umiejętności. Dopiero w szkole podstawowej rozwój poznawczy sprawia, że ocena własnych możliwości staje się bardziej realistyczna. Dzieci zaczynają rozumieć co mogą osiągnąć, a czego nie. Dopiero wtedy zauważają, że jedne są sprawniejsze czy bardziej zdolne, a inne mniej. Dlatego współzawodnictwo i ocenianie dzieci w wieku przedszkolnym może przynosić więcej strat niż pożytku, ponieważ dzieci nie rozumiejąc różnic przeżywają stresy hamujące ich rozwój.
Zabawa jest podstawową formą działania dziecka w całym okresie wieku przedszkolnego. Podejmowana jest przez dziecko ponieważ wypływa z jego osobistych potrzeb i zainteresowań. Dziecko samoistnie i naturalnie kontynuuje w formie zabawy umiejętności, doświadczenia, przeżycia. Nowoczesna pedagogika wykorzystuje więc zabawę do realizacji celów edukacyjnych i wychowawczych ponieważ wywołuje największe zainteresowanie u dziecka, i jest podstawą stawianych mu zadań i oczekiwania wysiłku woli. Trzeba jednak mocno podkreślić, że taka zabawa przynosi oczekiwane rezultaty jeśli jest atrakcyjna i dziecko rozumie jej sens. Zatem ta forma edukacji preferuje stosowanie w maksymalnym stopniu dobrowolnego wyboru dziecka i zakłada rezygnację z przymusu. Trzeba jednak zaznaczyć, że powyższe preferencje są zasadą warunkową ponieważ należy zauważać delikatną linię oddzielającą prawo do dokonywania wyborów od konieczności podporządkowania się dziecka np. wymogom bezpieczeństwa, czy zasad społecznych.
Dzieci powodowane naturalną potrzebą próbują stale poszerzać granice dla nich określone. Poprzez ciągłe próby ich przekraczania poznają otaczający je świat, czego się od nich oczekuje, co się stanie jeśli posuną się zbyt daleko. Wprowadzane przez rodziców granice winny być zmieniane dynamicznie, lecz winny być bardzo konsekwentnie egzekwowane ponieważ są granicami bezpieczeństwa, określają zachowania społeczne. Pozwalają jednak dzieciom poznawać świat, siebie i uczą odpowiedzialności.
